کاردرمانی در دیسترفی عضلانی، دوشن
دیستروفی عضلانی گروهی از بیماری های ژنتیکی است که ضعیف شدن فیبرهای عضلات بدن مهم ترین مشخصه آن ها است. در این گروه از بیماری ها عضلات ارادی اندام ها و عضلات غیر ارادی مانند عضله قلب یا روده هر دو دچار اختلال و ضعف هستند. دیستروفی عضلانی که عارضه ای پیشرونده است و به مرور تشدید می شود از والدین به فرزندان منتقل می شود.
دیستروفی عضلانی دوشن و دیستروفی عضلانی بکر از شایع ترین انواع دیستروفی هستند که تنها جنسیت مذکر را درگیر می کند. این عارضه پیشرونده درمان قطعی ندارد و تنها می توان با روش های توانبخشی به بهبود کیفیت زندگی مبتلایان کمک کرد. ضعف بیماری عضلات لگن و ران و بازو در اغلب مبتلایان دیده می شود و علائم بیماری در سنین زیر ۵ سال ظاهر می شوند.
کودک مبتلا به این عارضه توانایی راه رفتن بطور طبیعی را نداشته و در سنین کودکی و یا نوجوانی مجبور به استفاده از ویلچر می شود. با پیشرفت بیماری و ضعیف شدن شدید عضلات کمر و تنه انحراف ستون مهره بصورت اسکولیوز دور از انتظار نخواهد بود. بتدریج و با شدت یافتن بیماری عضلات قلب و عضلات تنفسی نیز دچار ضعف شده و در مواردی منجر به مرگ فرد مبتلا می شود. پزشک معالج پس از معاینه فیزیکی بیمار و بررسی دقیق علائم و مشکلات وی و استفاده از روش ها و تست های آزمایشگاهی به تشخیص دقیق بیماری می پردازد.
علائم دیستروفی عضلانی
- ضعف عضلات کودک
- عدم توانایی کودک در بلند شدن از روی زمین و حرکت به طور طبیعی
- دیر راه افتادن کودک
- لنگیدن حین راه رفتن
- خم شدن بدن هنگام راه رفتن
- اختلال در فعالیت های حرکتی طبیعی
- زمین خوردن های مکرر
- خستگی شدید
- بزرگ شدن عضلات ساق پا
- عقب ماندگی ذهنی (در برخی مبتلایان)
درمان دیستروفی عضلانی
همانطور که گفته شد این بیماری درمان قطعی ندارد و راهی برای جلوگیری از ضعف پیشرونده عضلات وجود ندارد ولی با استفاده از روش های توانبخشی از جمله کاردرمانی می توان به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به انواع دیستروفی عضلانی کمک کرد.
پزشک متخصص ممکن است استفاده از بریس های خاصی برای حمایت از مچ پا یا زانو را بمنظور بهبود وضعیت راه رفتن توصیه کند. استفاده از وسایل کمکی مانند عصا، واکر یا ویلچر به حرکت راحت تر بیمار کمک می کند.
کاردرمانی نقش مهمی در توانبخشی دیستروفی عضلانی و کاهش مشکلات بیماران مبتلا دارد.
در مواردی انجام اعمال جراحی روی تاندون ها میتواند وضعیت حرکتی مفاصل را بهبود بخشد.
جراحی همچنی در صورت بروز مشکلات مرتبط با ستون فقرات مانند اسکولیوز می تواند به کاهش درد ، بهبود وضعیت تنفسی و حرکتی بیمار کمک کند.
کاردرمانی در دیستروفی عضلانی
کاردرمانی چگونه میتواند به بهبود وضعیت عضلانی افرادی که داراری دیستروفی عضلانی هستند کمک کند؟
بد نشستن و بد ایستادن کودک در اثر ضعف عضلانی و عدم تعادل ممکن است باعث انقباض های ساختمانی در بافت نرم و بد ریختی های ستون مهره ها گردد. از آنجا که استفاده از صندلی چرخدار نیز منجر به وخامت این انقباض ها و پیشرفت اسکولیوز (انحراف جانبی ستون مهره ها) می شود، بنابراین باید سعی نمود تا بیماران سالهای بیشتری توانایی راه رفتن را حفظ نمایند.
برای اقداماتی که باید توسط کاردرمانگر انجام شود بر اساس روند مشخص بیماری، سه مرحله جداگانه در نظر گرفته می‌شود:
- از زمان تشخیص تا زمانی که فرد در بالا رفتن از پله دچار مشکل می‌شود. بهترین روش ها در این دوران عبارتند از:
- تشویق به راه رفتن
- تمرینات کششی برای اندام فوقانی و تحتانی
- استفاده از اسپیلت های گوناگون در شب برای جلوگیری از ایجاد دفورمیتی در مچ پا و یا دست
- از زمانی که فرد در راه رفتن دچار مشکل می‌شود و برای جابجایی در بیرون از منزل از ویلچر استفاده کند.
در این دوران نوع ویلچر باید توسط کاردرمانگر تعیین و نحوه استفاده از آن آموزش داده شود. هنگام نشستن در ویلچر، میزان تکیه دادن به عقب، وضعیت لگن و زاویه آن با تنه، استفاده از جاهای پا و زاویه زانوها اهمیت فوق العاده دارد.
- زمانی که فرد برای جابجایی در بیرون و داخل منزل از ویلچر استفاده کند.
در این دوران به علت عدم توانایی در راه رفتن اسکولیوز( انحراف جانبی ستون مهره ها) سریع تر ظاهر می گردد. معمولاً این دفورمیتی منجر به کاهش حجم قفسه سینه می شود. همچنین در این دوران به علت ضعف ایجاد شده در اندام فوقانی نیاز به استفاده از وسایل کمکی الکتریکی و مکانیکی ضروری است.
پیشنهاداتی برای کمک های آموزشی و درمانی به کودکان دیستروفی و میوپاتی
- عدم خستگی کودک میوپاتی
- گرفتگی عضله کودک میوپاتی حتما مورد توجه قرار گیرد
- فعالیت هایی بدون نیاز به قدرت بدنی بالا در کودکان میوپاتی
کودکان میوپاتی و دیستروفی را نباید با فعالیت خسته کرد و فعالیت تنها تا مرز خستگی باید ادامه یابد . از فعالیت هایی در ساعات کلاس استفاده شود که نیاز به قدرت عضلانی بالا ندارد مثل پاک کردن تخته تغییر وضعیت برای جلوگیری از گرفتگی عضلانی مفید است . از میز و صندلی متناسب با وضعیت دانش آموز میوپاتی برای جلوگیری از خستگی و تغییر شکل مفصل استفاده شود ( منظور جای دست و پا در ارتفاع صحیح قرار گیرد)
در ساعات ورزش از فعالیت هایی استفاده شود که دامنه حرکتی مفاصل ( ROM ) کامل و قدرت عضلانی ( Power ) کم باشد .
آدرس کلینیک:
وکیل آباد 13 ( فرهنگ 10)، نبش سروش 2، پلاک 71
شماره های تماس:
051-36064411
09157117109 - راستی
