کاردرمانی و گفتاردرمانی کندو مشهد

در واقع، دو نوع اصلی از سکته مغزی وجود دارد: سکته مغزی ایسکمیک و سکته مغزی هموروژیک.

۱- سکته مغزی ایسکمیک:
شایع ترین نوع سکته مغزی است و براثر انسداد عروق خونی مغز ایجاد می شود. این ممکن است به علت سخت شدن و تنگ شدن شریان ها (تصلب شرایین) و یا توسط یک لخته خون و مسدود کردن رگ های خونی باشد.  یک نوع از سکته مغزی، سکته مغزی ترومبوتیک است که توسط یک لخته خون (ترومبوز) در یکی از شریانهای سر و یا گردن، که به شدت جریان خون را کاهش می دهد ایجاد می شود. ترومبوز ممکن است ناشی از رسوب چربی در رگهای خونی (پلاک ها) باشد.  نوع دیگری از سکته مغزی ایسکمیک سکته مغزی آمبولیک (یا آمبولی مغزی)، ناشی از وقتی است که یک لخته خون در نقاط دیگر بدن (برای مثال، اتاق های قلب) تشکیل می شود و از طریق سیستم گردش خون به مغز میرسد. لخته آمبولی نامیده می شود.
 

 ۲- سکته مغزی هموروژیک:
شدید ترین نوع سکته مغزی سکته مغزی هموروژیک است. این نوع سکته هنگامی رخ می دهد که یک رگ خونی در مغز بترکد، خون تراوش می کند و موجب آسیب به ناحیه ای از مغز می شود. دو نوع سکته مغزی هموروژیک وجود دارد: خونریزی زیر عنکبوتیه، که در فضای اطراف مغز رخ می دهد و نوع شایع تر خونریزی داخل مغزی است که شامل خونریزی در داخل بافت مغز به خودی خود است. علائم سکته معمولا به طور ناگهانی ظاهر می شود. در ابتدا فرد ممکن است احساس بی حالی ورنگ پریدگی داشته باشد،یا از یک سردرد ناگهانی شکایت کند.ممکن است بی حسی ناگهانی در چهره یا اندام خود به خصوص در یک پای خود داشته باشد.از علائم دیگر اشتباه و مشکل در صحبت کردن یا درک آنچه که به آنها گفته می شود، مشکلات بینایی ، مشکل در راه رفتن یا حفظ تعادل خود یا از دست دادن هوشیاری است. از آنجا که سکته مغزی بیماری است که عوارضی مختلف و متفاوتی در بخش های مختلف بدن ایجاد می کند ، توانبخشی این بیماری نیز باید توسط تخصص های مختلف مرتبط و تحت نظارت و برنامه ریزی پزشکی صورت گیرد.

ضرورت توانبخشی در بیماران مبتلا به سکته مغزی

به طور کلی در حدود 20 درصد از بیماران بهبود کامل را به دست می آورند. اما شرایط مابقی بیماران از بهبود قابل توجه با عوارضی بسیار کم تا بهبود ناچیز با عوارضی ناتوان کننده و نیازمند مراقبت های جدی متفاوت خواهد بود . سکته مغزی در یک لحظه فرد را مبتلا می کند و ظرف مدت بسیار کوتاه ناتوانی بسیاری برای فرد ایجاد می کند. با اینکه آسیب در یک آن بروز می کند ولی بهبودی یک جریان طولانی و مدت دار است که نیاز به شکیبایی و پرهیز از عجله کردن، کلافه شدن و سردرگمی دارد . میزان بهبودی که در برخی افراد ظرف چند هفته بدست می آید ممکن است در عده ای ماه ها و یا حتی سال ها طول بکشد . میزان بهبودی در هر فردی منحصر به او است . به هر حال در اکثریت بیماران پیشرفت در هفته های اول سریع تر است و به تدریج کندتر می شود ولی کند شدن روند بهبود به معنی پایان بهبود نیست. بهترین زمان شروع توانبخشی بلافاصله پس از پایدار شدن علائم (چند روز بعد از سکته) است. به طور کلی هر چه توانبخشی زودتر شروع شود بیشتر اثر می کند. این تآثیر در سه تا شش ماه اول بعد از سکته مشهودتر است. با این وجود اغلب بیمارانی که دیر مراجعه کرده اند نیز از توانبخشی سود می برند. توانبخشی باید تا مدتها ادامه داشته باشد تا ناتوانی ها به حداقل و توانایی ها به حداکثر برسد. اگرچه میزان بهبودی پس از سکته مغزی در افراد مختلف متفاوت می باشد و میزان بهبودی سکته به عواملی چون اندازه آسیب ، محل آسیب ، نوع سکته ، سن بیمار ، شرایط بدنی بیمار پیش از بروز بیماری، نحوه و کیفیت درمان در شروع سکته و برخی دیگر از عوامل بستگی دارد . ولی هر چقدر سکته کوچکتر باشد، سن فرد پایین تر باشد، به موقع تمرین های توانبخشی را شروع کند و با تیم درمان همکاری کند میزان بهبودی بالاتر است.
 

نقش کاردرمانی در افراد مبتلا به سکته مغزی:
اگرچه با وقوع سکته مغزی، یکسری از سلول های مغز از برای همیشه از بین می روند و دیگر بازسازی نمی شوند. اما سلول های عصبی این توانایی را دارند که پس از آسیب، به طور مجدد خود را ساماندهی کنند. به این حالت انعطاف پذیری یا نوروپلاستیسیتی سلول های عصبی گفته می شود. با انجام کاردرمانی، این امکان فراهم می شود که این ساماندهی تسریع یابد..در زمان های اولیه آسیب(به ویژه شش ماه اول)، امکان نروپلاستیسیتی بیشتر و بهتر است به همین دلیل اگر در این مقطع از بیماری، کاردرمانی سریع تر، بیشت و با کیفیت بالاتری انجام شود، کسب توانایی و کم کردن ناتوانایی های ناشی از سکته بسیار بیشتر عاید بیمار خواهد شد. 
 

عمده اهداف و تمرین های کاردرمانی عبارتند از:

- آموزش وضعیت صحیح ایستادن و راه رفتن 
- تنظیم یک برنامه منظم جهت افزایش هماهنگی و تعادل
- تاکید بر ایجاد حرکات ارادی و افزایش سرعت عمل همراه با حداکثر دقت
- تنظیم یک برنامه برای کنترل اسپاستیسیتی و سفتی عضلانی
- استفاده از برنامه های عملکردی برای بکارگیری مفاصلی که دامنه حرکتی آنها محدود شده است.
- ویزیت بیمار در منزل و ارائه تمرین برای کارایی هرچه بیشتر و سریع تر.
- بازگرداندن دامنه حرکتی و قدرت عضلانی از دست رفته. 
- بازگرداندن توانایی های از دست رفته مانند توانایی راه رفتن ،شانه کردن موها، استفاده از قاشق و چنگال و غذا خوردن، استفاده از فنجان،آموزش نحوه حمام کردن. 
- بازگرداندن حس از دست رفته در عضلات مبتلا

کاردرمانی در بیماران سکته مغزی عمدتاً بر اصول خاصی تکیه دارد: 

  یکی از اصول کاردرمانی بیماران سکته مغزی، انجام تمرینات کششی و تقویتی بر روی مفاصل و تاندون عضلات برای حفظ دامنه حرکتی مفاصل و کم‌کردن سفتی عضلات است. با این‌کار می‌توان میزان معلولیت بیماران را کم و به استقلال آنان کمک کرد.

یکی دیگر از اصول مهم در کاردرمانی این بیماران، تأکید بر استفاده از سمت مبتلاست. بنابراین از همان ابتدا باید به بیمار تأکید کرد که سعی کند از دست و پای سمت مبتلای خود استفاده کند، حتی اگر این کار با سختی و دشواری و به ‌صورت ناشیانه انجام شود ( برای این کار، می‌توان مثلاً سمت سالم بیمار را مهار کرد و او را مجبور کرد که از سمت مبتلا استفاده کند). البته برای شروع این کار می بایست با استفاده از یکسری تکنیک‌های خاص کاردرمانی، سمت مبتلا را برای حرکت کردن آماده کرد. انجام این کار باید توسط کاردرمان صورت پذیرد و بعد از اندکی بهبودی، می‌توان این کار را به خانواده بیمار آموزش داد.

نکته مهم و اساسی در انجام تمرینات کاردرمانی، تکرار زیاد تمرینات است چرا که با تکرار زیاد است که مغز می‌تواند تا حدودی عملکرد منطقه آسیب‌دیده ناشی از سکته را جبران کند. یکی از اصول مهم برای این کار، مشارکت اطرافیان در توانبخشی بیمار است. کاردرمان نحوه انجام تمرینات را به اطرافیان بیمار آموزش می دهد و کمک می کند تا روند درمان در غیاب کاردرمانی نیز پیگیری شود.  کاردرمانی و توانبخشی زمانی موفقیت آمیز تر است که با تکرار زیاد انجام شود. بر این اساس، نباید تمرینات کاردرمانی فقط مختص به زمان بستری بودن بیمار در بیمارستان باشد، بلکه تمرینات باید در منزل نیز توسط کاردرمان و اطرافیان ادامه یابد.

آدرس کلینیک:

وکیل آباد 13 ( فرهنگ 10)، نبش سروش 2، پلاک 71 

شماره های تماس:

051-36064411

 09157117109  -  راستی